Köyümüz, Kayseri İli Tomarza İlçesine bağlı olup Nüfusu 2650, ilçeye 15 km ilmerkezine ise 65 km uzaklıkta olan genellikle tarım ve hayvancılıkla uğraş veren bir sosyal yaşantıya sahiptir.
Köyümüzde bir İlköğretim Okulu mevcuttur.
Köyümüzün Tarihi :
Tarih ; İnsanoğlu varoldu olalı tarih vardı. Kısaca ifade etmek gerekirse Tarih İnsanoğlu ile başlar.. İnsanlar çoğalmış Milletler, Kabileler ve Köyler, Kentler ve Şehirleri oluşturmuştur. İşte içinde yaşadığımız veya Babalarımızın Dedelerimizin yaşadığı, “O Köy Bizim Köyümüzdür” dediğimiz Kelgin (Alakuşak) Köyü hakkında gerek yaşlı insanlarımızdan gerekse, Kayseri ve çevresi Tarihi arşivlerden edindiğim bilgileri sizlerle paylaşmak isterim.
1. Kelime Anlamı ; (Kelgin) Köyümüz Kuruluş icanı bir avuç içini andırır. Bundan 10-15 öncesine kadar köy tamamen dere içerisinde idi. Sanki üzeri çökmüş bir ini (Mağarayı) andırdığından “Kelin” denilmiş. Birde köyde İnler çok olduğundan zamanla “Kel-in”, “Kelgin” sözüne dönüşmüştür. Daha sonra 1946’lı yıllarda o zaman bağlı bulunduğu Develi Kaymakamı adını Köyün Büyüklerinin beline sardığı kuşaktan dolayı “Alakuşak” olarak değiştirmiştir.
2.Eski Çağlarde Kelgin (Alakuşak); Köyümüzün çevresindeki örenlere göre mesela (Tuzla, Mandikle, Bayram Öreni, Kurteleni) gibi yerler ve köyün içindeki mağaralara bakılınca özellikle Kapadokyadaki mağaraları andıran eski yerleşim birimleri vardır. Köyün tarihi neredeyse Kapadokya ile aynıdır. Özellikle Hıristiyanlığın yayıldığı ilk yıllarda devrin o zamanki Kralları veya Hükümdarları Putperest oldklarından ötürü halk dini inanışlarını yaşayabilmek adına zamanın idarecilerinden kaçıp saklanabileceği yerler ve mabetler inşaa ettiler. Çevredeki ve Köyümüzdeki eski çağlara ait yerleşim birimleride bu vesile ile oluşmuştur.
3.Köyümüzün Coğrafi Konumu; İç Anadolunun Orta Kızılırmak bölümünde, Batısı dağlık ve Erciyes Eteklerine dayanan sınır, Doğusu Tomarzanın Yeşilbağ (Çilmeze), Çukurağaç (Cürãn) Köyleri, Kuzeyi Talasın Çömlekçi Köyü, Güneyi Cücün Köyü, Güneybatısı Develinin Kabaklı Köyü, Kuzeybatısı Kayseri Hisarcık ve Cebir Köyü sınırlarını oluşturur. Doğu-Batı 18 Kilometre uzunluğunda Kuzey-Güney 6 Kilometre genişliğinde engebeli, dere tepe düzlük çeşitliliği olan bir arazi, ayrıca Kayserinin üç ilçesinin kesiştiği (Talas-Develi-Tomarza) ve Tomarzanın Erciyes Dağına doğru en son köyü, Nüfus ve Toprak bakımından ise yine Tomarza İlçesinin en büyük köyüdür.
4.Nüfus; Nüfus’u 365 Hane olmaz üzere 2650’dir.
5.Köyün Kuruluş Tarihi; Köyün kuruluşundan önce şunu söylemek gerekir, Kelgin(Alakuşak) Köyü 1957’ye kadar Develi’ye bağlı idi. Aynı dönemde Tomarza İlçeside Develinin bir Köyü idi. Tomarzanın eski adı Göstere (Kustere)’dir. 1897 ve 1903 tarihli devlet Salnameleri, Kayseri Sancağını 1867 ve 1877’de olduğu gibi Ankara Vilayetine bağlı olarak göstermektedir. Kayseri II. Meşrutiyetin ilanından sonra bağımsız bir sancak oldu. Develi ve Nahiyesi Göstere (Kustere – Tomarza) 62 parça köyü ile Niğde Sancağına bağlı idi. II.Meşrutiyet ile birlikte Kayseri Sancağına bağlandı. İncesu Mal Müdürü iken 1914 yılında vefat eden Ahmet Nazif Efendi’nin 1911’de yayınladığı Kayseri Tarihi ile ilgili kitabının 1.Bölümünde şöyle demekte; “Bu Liva (Kayseri) İki Kaza (2 Nahiye)’ye bölünmüştür. Bunlardan biride Develi Kazası ve Göstere (Tomarza) Nahiyesi ki 62 Köyü vardır”
Ayrıca 1892 Ankara Vilayet Salnamesine göre Kelgin 95 Hane’lik bir Köy idi. Fakat Köyümüz 1800’lü yılların başında kurulmuştur. Çünkü köyün şu anda bulunduğu yerin 3 kilometre batısındaki Kurteleni Köyü bulunmakta idi. Padişah II.Mahmut Döneminde bu köyden vergi alınırdı. Şu anki Köyün yerinde olan çayırlık, sulak bir alandı. Köye İlk önce Adanadan gelen kabileler yerleştirildi. Tarihe Kozanoğlu Ayaklanması diye geçen ve Osmanlı ordusu ile Kozanoğlu Mehmet Bey arasında geçen savaşta Kozanoğlu yenildi. On bin (10.000) çadırlık Kozanoğlu Beyliği Kayseri ve Niğde Köylerine dağıtıldı. Bu olay “Osmanlı Arşivinde No:6 Tarih: 1251(1835) Kod: Hattıhümayun Gömlek: 10182 evrak nosu ve 22315-A Dosya ile kayıtlıdır.”
Şu an köyümüzde Adanalı, Albayraklar, Güneş soyadını taşıyanlar ile Köseoğlları Köyümüze yerleştirildi ve Köyümüz Kuruldu. Daha sonra Kurteleni Köyündekilerde köyün şimdiki yerine göçtüler ve Köyün kurucuları oldular.
Köyün Kabileleri ve geliş yerleri hakkında Köyün 80 yaş ve üzeri insanlarından ve onlarında baba ve dedelerinden aldıkları bilgilere göre;
Köseoğlu (Kadılar) Kabilesi : Adana Kozan’ın Topan Köyünden.Köroğlular Kabilesi : Kadılar Kabilesinin bir kolu ve aynı köyden.Güneşler (Eseler) Kabilesi : Adananın Kürtünlü Köyünden.Elbaşılar Kabilesi : Bünyanın Elbaşı Köyünden.Bozkırlar Kabilesi : Sivasın Sızır İlçesi Kibaruşağı Köyünden.Kaygaçlar Kabilesi : Aydınlı Yörüklerinden.Adanalılar Kabilesi : Adana’dan.Göktaşlar Kabilesi : Maraştan gelme.Tokbekiroğlu Kabilesi (Sarptaşlar, Kocalar, Ahçekenler, Çetinkayalar) : Bünyanın Süksün Köyünden.Erdoğan ve Dilsizoğulları Kabileleri : Tomarza’dan gelme.Tangözler ve Çimenliler Kabileleri : Talasın Süleymanlı Köyünden gelme.Kıraç, Baştekin ve Akçekenler : Mısır’dan gelme.Kolbaşılar Kabilesi : Develiden gelme.Karaoğulları Kabilesi : Develiden gelme.Ertekinler, Sarılar, Cebeciler ve Sarıoğulları Kabileleri : Kurteleni Köyünden gelme.Mengücekoğulları Kabilesi (Üstünsoylar) : Develiden gelme.
Araştırmalarımız devam etmekte olup kız alıp vermekle tüm kabileler aşağı yukarı birbirleri ile akraba olmuşladır. Köy 1800 lerde kurulmuş 1870 lerde kalabalıklaşmıştır. Koyunculuk Kevencilik (Kitrecilik-Püs) geçim kaynağı olmuş daha sonra 10 aile şu anki Yahyalının bir Köyü olan Süleymanfakılı Köyünü kurmuşlardır(Yıl;1890). Şu an bu köyde 150 hane bulunmaktadır. Köyümüzün 200 yılı aşkın bir geçmişi vardır.
6.Kelgin’den (Alakuşak) Göç : İlk göç 10 hane ile Süleymanfakılıya 10 hane (Yıl;1890), 6 hane Cücün Köyüne(Yıl;1900), İstanbula göçler ise 1965 yıllarında başlamış olup şu an itibarı ile 400 hane, Ankara’da 23 hane, Kırıkkalede 18 hane, Kayseride 76 hane, Konyada 8 hane, Mersin’de 3 hane, İzmir’de 4 hane, Antalya’da 7 hane, Develi’de 12 hane, Tomarza’da 6 hane Tekirdağ’da 5 hane, Manisa’da 3 hane, Kocaeli’de 2 hane ve Rize’de 1 hane olmak üzere köyle birlikte şu an 1000 hanenin üzerinde dirler.
7.Kaynaklar : Osmanlıda Salnameler (Shf:346) ve H-3111m (1893-1894) Tarihli Ankara Vilayeti Develi Sancağı Göstere(Tomarza) Nahiyesi Salnameleri’ ne göre Köüyümüzün İsmi Kepikin (Göçükin) olarak geçmektetir. Aynı tarihte komşu köylerimiz ise Yeşilbağ (Çilmeze); Cemze, Çukurağaç (Cürãn-Cüreğen), Çölmekçi; Çölmekçiviran ve Cücün; Ermeni Cücün olarak geçmekte.
Aynı salnamelere göre Köyler (Kuray-ı Mülhaka) olarak geçmekte. Develi Tarihi, Kayseri Tarihi, Adil ÖNEY 1985 Osmanlı Arşivleri, Vakıf Salnameleri , Osmanlı Tarihi Ahmet YILDIRIM, Alaaddin Soydemir.
Köyümüzden Kaynaklar : Ali KÖSE (80), Kamil SARPTAŞ (78), Mehmet BOZKIRLI (79), Süleyman ALBAYRAK (Vefat) Göstere (Tomarza) Nahiyesi Develi’den ayrılmadan evvel önce Belediye (Yıl; 1948) oluyor ve daha sonra Develi’den ayrılıp (Yıl; 1958) Tomarza İlçesi oluyor.
Tomarza merkezde Cumhuruiyetin ilanı öncesi yaşayan Ermeniler ise 1915’de çıkan Tehcir (Sürgün)’le Kelgin’in komşu halkı Cücün’de yaşayan ermenilerle birlikte Lübna’a gönderiliyorlar. Değerli Hocamız Sn. Yusuf SARPTAŞ’a çalışmalarından ve Derneğimize katkılarından dolayı sonsuz teşekkürü bir borç biliyoruz.
Tomarzada 110 hana ermeni, 65 hane Türk aile vardı.Ermenilerin baskısından iki aile ,dilsiz ve erdoğanlar köyümüze göçmüşler. saygılar..
Selamun Aleykum, yazmış olduğum köy tarihinde birçok eksiklerim var. Özür diliyorum. Mesela kıraç, baştekin, karayel, kaptan soy ismini taşıyanlar bir kabile, akçekenler ayrı. Sonra dilsizoğlu ve erdoğanlar Tomarzadan gelme fakat yanlış anlaşilmasın, Tomarzada 110 köyümüzden ayrılıp Süleymanfakı köyünü kuranlar, karaahmetlerden Mehmed, Yonuzlardan Hacıali, Hafız Osman, Ahmet Çavuş, Tökbekirlerden Hüseyin Çavuş, Hacıhaydar, Keşler, Kadirliler, Karaseyit, Mullala, Aceryusuf ve Süleymanağa. Yusuf SARPTAŞ
